Για να μετακινηθούν άνθρωποι και εμπορεύματα σε μεγάλες αποστάσεις, ο μόνος τρόπος είναι τα αεροπλάνα.
Πόσο εύθραυστη έχει γίνει η σύγχρονη κοινωνία μας! Ενα φυσικό γεγονός, έστω και αν είναι ασυνήθιστο, κατάφερε όχι μόνο να διαταράξει τη ζωή στην Ευρώπη σταματώντας το μεγαλύτερο μέρος της εναέριας κυκλοφορίας, αλλά και να την αποκόψει από τον κόσμο. Βροχή τα ερωτήματα που ανακύπτουν. Τι συμβαίνει στη Γη; Κάναμε ό,τι μπορούσαμε, και αν όχι, ποιος είναι ο λόγος; Ποιοι είναι οι πρακτικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να επιστρέψουμε στην ομαλότητα;
Υπάρχει όμως κάτι πολύ σημαντικότερο. Τα γεγονότα αυτά πρέπει να μας κάνουν να αναρωτηθούμε για τον τρόπο με τον οποίο έχουμε οργανώσει τη ζωή μας. Η Ευρώπη θα επιστρέψει στην καθημερινότητά της, αλλά η καθημερινότητα αυτή θα είναι μάλλον διαφορετική. Το βασικό και μεγάλο μάθημα των τελευταίων ημερών είναι σαφές: για να μετακινηθούν άνθρωποι σε μεγάλες αποστάσεις, ο μόνος τρόπος είναι τα αεροπλάνα. Οι θαλάσσιες οδοί είναι βέβαια ανοιχτές και τα τεράστια πλοία εξακολουθούν να μεταφέρουν προϊόντα και πρώτες ύλες. Θεωρητικά, είναι δυνατή η μεταφορά ανθρώπων διά ξηράς και θαλάσσης. Η Ευρώπη όμως είναι τελικά πολύ μεγαλύτερη από ό,τι νομίζαμε.
Χωρίς φτηνές και γρήγορες αεροπορικές μεταφορές, δεν μπορεί κάποιος να περάσει ένα Σαββατοκύριακο στη Μαγιόρκα ή να λάβει εύκολα μέρος σε μια πανευρωπαϊκή επιχειρηματική διάσκεψη στη Γερμανία. Ας φανταστούμε τι θα γινόταν αν το σύννεφο της τέφρας σκέπαζε την Ευρώπη τον περασμένο Νοέμβριο, στη διάρκεια της διεθνούς διάσκεψης για το περιβάλλον που πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη. Τα αποτελέσματα της διάσκεψης ήταν βέβαια ούτως ή άλλως πενιχρά, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.
Ενας κόσμος χωρίς λειτουργικές αεροπορικές μεταφορές θα ήταν ένας διαφορετικός κόσμος. Οι περιφερειακές περιοχές της Ευρώπης θα υπέφεραν, γιατί θα ήταν αποκομμένες από τον πυρήνα. Δεν θα είχε πρόβλημα μόνο η Εσθονία. Θα είχε πρόβλημα και η Σκωτία. Η σχέση της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα γινόταν πιο μακρινή. Η Κίνα θα δυσκολευόταν να πουλήσει τα προϊόντα της στις Ηνωμένες Πολιτείες και θα στρεφόταν στην Ασία. Η μεγάλη δύναμη της παγκοσμιοποίησης θα επιζούσε, αλλά το αποτέλεσμα θα ήταν ένας πιο περιφερειακός και λιγότερο «παγκοσμιοποιημένος» κόσμος.
Ενας τέτοιος κόσμος θα ήταν λιγότερο δημοκρατικός, αφού τα ταξίδια θα γίνονταν πάλι προνόμιο των πλουσίων, όπως συνέβαινε πριν από εκατό και περισσότερα χρόνια. Ξεχνάμε συχνά ότι οι αεροπορικές μεταφορές έχουν έναν χαρακτήρα ισότητας, αφού δίνουν τη δυνατότητα σε μάζες ανθρώπων να γνωρίσουν άλλους λαούς και άλλους πολιτισμούς. Οι αερομεταφορές εξισώνουν τον κόσμο προς τα πάνω, όχι προς τα κάτω.
Το μάθημα αυτό είναι σημαντικότερο από τις επιπτώσεις στην οικονομία, που κυριαρχούν δικαιολογημένα αυτόν τον καιρό στην επικαιρότητα. Η εμπειρία από το παρελθόν δείχνει ότι με μια ικανή διοίκηση οι οικονομίες ανορθώνονται. Οι επιχειρηματικές συσκέψεις οργανώνονται ξανά, το ίδιο και οι διακοπές. Η ζημιά βέβαια θα είναι μεγάλη- και θα διαχυθεί στο σύνολο της οικονομίας. Αλλά δεν είναι όλα αρνητικά. Αν αυτό το χάος αναγκάσει την επιχειρηματική κοινότητα να σχεδιάσει πιο ισχυρά συστήματα παραγωγής και διανομής, το αποτέλεσμα θα είναι πιο κοντά στις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες μας. Κάθε ευρωπαϊκή εταιρεία πρέπει να αναθεωρήσει τον τρόπο λειτουργίας της. Χρειάζονται πράγματι τόσο πολλές συσκέψεις; Μήπως πρέπει να χρησιμοποιούνται περισσότερα τοπικά προϊόντα; Είναι πάντα οι αερομεταφορές ο καλύτερος τρόπος διακίνησης των προϊόντων; Θα μπορούσε όλη αυτή η αναστάτωση να έχει οφέλη για το περιβάλλον;
Αν αυτή η εμπειρία μάς έμαθε ότι η Ευρώπη είναι τεράστια και ότι μια τόσο τεράστια περιοχή χρειάζεται καλύτερα συντονισμένες συγκοινωνιακές υποδομές, τότε αυτό είναι μια αρχή. Αλλά πρέπει να είναι μόνο μια αρχή. Το άμεσο πρόβλημα είναι το πώς θα χρησιμοποιηθούν οι υπάρχουσες υποδομές πιο αποτελεσματικά. Υπάρχει, για παράδειγμα, άχρηστη γραφειοκρατία στα ευρωπαϊκά σύνορα; Επειτα πρέπει να γίνει αναγνώριση των σημείων που προκαλούν επιβράδυνση της κυκλοφορίας στα οδικά και στα σιδηροδρομικά δίκτυα, σημεία που με μικρές επενδύσεις μπορούν να επιταχύνουν τη λειτουργία ολόκληρου του συστήματος. Το αεροπορικό δίκτυο θα επανέλθει, αλλά αν δεν χρησιμοποιήσουμε αυτή την εμπειρία για να προχωρήσουμε σε ριζικές βελτιώσεις, η περιπέτεια αυτή θα είναι μια χαμένη ευκαιρία.
Υπάρχει, τέλος, ο ανθρώπινος παράγων. Αμεσα ή έμμεσα, γνωρίζουμε όλοι τις τελευταίες ημέρες έναν κόσμο όπου δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε. Εχουμε, φυσικά, κινητά τηλέφωνα, Ιnternet και Skype. Κάτι που μάθαμε όμως είναι ότι το να μπορείς να επικοινωνείς δεν είναι το ίδιο με το να μπορείς να ταξιδεύεις.
Παρά την τεχνολογία, την εξέλιξη και την αυτοπεποίθησή μας, είμαστε ακόμη άνθρωποι. Οι νέες τεχνολογίες στην επικοινωνία συμπληρώνουν και υποστηρίζουν τις παλαιότερες- δεν τις αντικαθιστούν. Είμαστε τυχεροί που ζούμε σε μια εποχή στην οποία μπορούμε να επικοινωνούμε τόσο απλά, φθηνά, αξιόλογα και εύκολα. Αλλά είμαστε ακόμη πιο τυχεροί που ζούμε σε μια εποχή στην οποία μπορούμε να πετάμε σε όποιο σημείο του κόσμου επιθυμούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου